Skąd biorą się objawy alergii pokarmowej u dziecka karmionego piersią matki?

Objawy alergii pokarmowej u niemowląt karmionych piersią mogą wiązać się z alergią na mleko krowie spożywane przez matkę. Nawet jeżeli dziecko nie spożywa mleka krowiego bezpośrednio, może reagować na jego obecność w organizmie karmicielki. Także śladowe ilości białek odzwierzęcych, które spożywa matka, przenikają do pokarmu dziecka i mogą wywoływać atopowe zapalenia skóry u niemowlaka. Bardzo ważne jest ustalenie prawidłowego rozpoznania, gdyż występuje nadrozpoznawalność alergii na mleko krowie (czyli diagnozowanie alergii u pacjentów, którzy jej nie mają), bez prowadzenia jakichkolwiek specjalistycznych badań. 

Objawy i typy alergii pokarmowej na mleko krowie

Są różne typy alergii pokarmowej, którym towarzyszą liczne objawy pokarmowe i skórne. Poznajmy ich podstawowe cechy i objawy.

1. Łagodna do umiarkowanej alergia na mlekoniezależna od IgE- reakcja na mleko występująca po 2-72 godz. po karmieniu. Objawy pokarmowe (śluzówkowe) to: przewlekła drażliwość jelit, wymioty, refluks, zwracanie pokarmu, zbyt luźne stolce lub zaparcia, dyskomfort jelitowy, gazy i wzdęcia.  Objawy skórne to: świąd, rumień, niespecyficzne osutki, umiarkowane trwałe objawy atopowego zapalenia skóry.

2. Ciężka alergia pokarmowa na mleko niezależna od IgE - objawy te same co w wypadku alergii łagodnej i umiarkowanej, jednak zdecydowanie ostrzejsze.  Dodatkowo może wystąpić spadek tempa wzrostu dziecka oraz ciężka postać atopowego zapalenia skóry. Może się również pojawić natychmiastowa reakcja układu oddechowego i/lub krążenia, ostra pokrzywka i rumień. Stan ten stanowi zagrożenie życia i wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej w warunkach szpitalnych.

3. Łagodna i umiarkowana alergia zależna od IgE występuje bezpośrednio do 2 godzin od momentu karmienia. Charakterystyczne są objawy śluzówkowe: ostry alergiczny nieżyt nosa i/lub spojówek. Towarzyszące alergii objawy skórne to: ostry świąd, rumień, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, przewlekłe uporczywe atopowe zapalenie skóry.

4. Ciężka alergia IgE zależna powoduje natychmiastową reakcję układu oddechowego i/lub krążenia. Objawy skórne to ostra pokrzywka i rumień. Stan ten stanowi zagrożenie życia i wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej w warunkach szpitalnych.

Jak właściwie rozpoznać alergię pokarmową?

Im młodsze dziecko tym większe prawdopodobieństwo, że przyczyną atopowego zapalenia skóry jest u niego alergia na białka mleka krowiego. 

Do rozpoznania wymagane jest badanie lekarskie przedmiotowe (fizykalne) i podmiotowe(wywiad chorobowy) oraz testy alergiczne, eliminacyjne i prowokacyjne. Kiedy objawy atopowego zapalenia skóry występują u starszych dzieci przyczyną mogą być także inne alergeny lub czynniki drażniące, zwykle nie pochodzące z żywności, takie jak np. dym papierosowy czy stres. W tych sytuacjach diety eliminacyjne nie są skuteczne. Każdego pacjenta należy traktować indywidualnie.

Nadal mechanizmy i przyczyny atopowego zapalenia skóry nie zostały w pełni wyjaśnione.    

Co zrobić, jeżeli zauważymy objawy alergii pokarmowej lub atopowego zapalenia skóry u noworodka? 

Naszą pierwszą reakcją powinno być przede wszystkim skonsultowanie się z lekarzem (pediatrą, dermatologiem, alergologiem).  Warto do takiej wizyty się przygotować się, prowadząc domową dokumentację, w której zapisuje się wszelkie zdarzenia, które mogły mieć wpływ na stan skóry dziecka. Jak prowadzić taką dokumentację przeczytasz tu.

Pamiętajmy, że na alergię skórną mogą wpływać czynniki, których nie wykryjemy bez specjalistycznych badań. Objawy kilku różnych dolegliwości są nierzadko do siebie bardzo podobne. Po przeprowadzeniu pełnej diagnostyki, lekarz zaleci odpowiednie postępowanie - czy to w przypadku alergii pokarmowej, czy atopowego zapalenia skóry. 

_{^{Na podstawie: An update to the milk allergy in primary care quideline;  Fox A, Brown T, Walsh J at all. Clin Transl Allergy, 2019, 9, 40, 1-7.}}