Zapalenie krtani jest chorobą, w której dochodzi do obrzęku śluzówki krtani. Prowadzi to do utrudnionego przepływu powietrza przez drogi oddechowe.

• Rodzaje zapalenia krtani
• Objawy zapalenia krtani
• Rozpoznanie zapalenia krtani
• Co może zrobić rodzic zanim nadejdzie pomoc specjalistyczna?
• Jak zapobiegać wystąpieniu choroby?

Rodzaje zapalenia krtani

W zależności od lokalizacji stanu zapalnego wyróżniamy:

• Zapalenie nagłośni
• Podgłośniowe zapalenie krtani.

Najczęstszą postacią zapalenia krtani u dzieci jest infekcyjne zapalenie krtani. W przeszłości bardzo poważny przebieg obserwowano w przypadku zapalenia nagłośni spowodowanego przez bakterie Haemophilus Influenzae. Dzieci wysoko gorączkowały, miały bardzo uciążliwy ból gardła, nasiloną duszność, wielokrotnie wymagały intubacji i wspomagania oddechu na oddziale intensywnej terapii. Aktualnie w związku z obowiązkowymi szczepieniami przeciwko Haemophilus influenzae ta postać zapalenia krtani jest obserwowana niezwykle rzadko.

Najczęstszą postać zapalenia krtani z jaką aktualnie mamy do czynienia u dzieci to ostre infekcyjne podgłośniowe zapalenie krtani. Choroba najczęściej występuje w okresie jesienno- zimowym. Powodowana jest przez wirusy takie jak grypa, paragrypa, adenowirusy czy wirusy RS. Do zakażenia tymi wirusami zwykle dochodzi drogą kropelkową, ale wirusy mogą być również przenoszone na przedmiotach. Zwykle objawy zapalenia krtani poprzedzone są kilkudniowym katarem, bólem gardła, kaszlem, ew. gorączką.

Dość niefortunnie dla rodziców napady duszności krtaniowej u dzieci w przebiegu zapalenia krtani zwykle mają miejsce w nocy, ok. 2 godziny po zaśnięciu. W związku z tym, nie należy lekceważyć chrypy, zmiany zabarwienia głosu w przebiegu infekcji zwłaszcza u najmłodszych dzieci (< 5r.ż.). W takiej sytuacji lekarz konsultujący dziecko może włączyć leczenie przeciwzapalne glikortykosteroidami w nebulizacji. Leczenie przeciwzapalne zmniejsza obrzęk tkanek w okolicy podgłośniowej i ogranicza objawy. 

Objawy zapalenia krtani

Zapalenie krtani objawia się chrypą lub bezgłosem, szczekającym kaszlem, świstem słyszalnym przy wdechu (stridorem), trudnościami w przełykaniu a także dusznością. Okolica podgłośniowa jest najwęższą częścią dróg oddechowych u dzieci. U niemowląt może mieć 4-6 mm, w okresie nastoletnim ok. 8-10 mm. Obrzęk okolicy podgłośniowej może powodować duże problemy oddechowe, zwłaszcza u najmłodszych dzieci. Stąd nie należy lekceważyć zmiany głosu, chrypy u dziecka i w przypadku tego objawu jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

Rozpoznanie zapalenia krtani

Duszność u dzieci charakteryzuje się dużym wysiłkiem oddechowym, uruchomieniem wielu mięśni klatki piersiowej, przyspieszeniem oddechu. Czasem może towarzyszyć zasinienie śluzówek jamy ustnej- sinica. Zarówno duszność i sinica wymagają bardzo pilnego leczenia lekarskiego, dlatego w tej sytuacji należałoby jak najszybciej uzyskać pomoc medyczną (np. wezwać pogotowie ratunkowe). Do postawienia rozpoznania nie są konieczne badania radiologiczne, mikrobiologiczne czy też laboratoryjne. Rozpoznanie ostrego podgłośniowego zapalenia krtani stawiane jest na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego dziecka.

Choroba zwykle trwa 3 do 5 dni, jej przebieg jest łagodny a leczenie może odbywać się w domu. Rzadko występują powikłania pod postacią bakteryjnego zapalenia tchawicy czy duszność wymagająca hospitalizacji.

Tab. 1 Przyspieszony oddech

Co może zrobić rodzic zanim nadejdzie pomoc specjalistyczna?

Przede wszystkim należy zachować spokój. Stres może dodatkowo nasilać problemy oddechowe u dziecka. Warto w takiej sytuacji zaśpiewać kołysankę, opowiedzieć bajeczkę lub zapewnić dostęp do ulubionej maskotki czy kocyka. Dziecku łatwiej będzie oddychać w pozycji pionowej. W takiej sytuacji należy umożliwić dziecku oddychanie zimnym powietrzem, czyli zapewniając odpowiedni ubiór otworzyć okno. Korzystnie działa również w tej sytuacji nawilżanie powietrza w pomieszczeniu, w którym dziecko przebywa. Bardzo ważne przy infekcjach jest prawidłowe nawodnienie, warto o to zadbać podając do picia wodę. Jeżeli maluch gorączkuje lub zgłasza ból gardła podajemy mu leki przeciwgorączkowe (paracetamol lub ibuprofen).

W przypadku, gdy objawy utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie wskazana jest konsultacja laryngologa. Przyczyną podobnych objawów mogą być również guzki strun głosowych, ciało obce, urazy, nowotwory krtani lub nieprawidłowości budowy anatomicznej krtani.

Jak zapobiegać wystąpieniu choroby?

Podstawą jest unikanie kontaktu dziecka z osobami chorymi, a także zatrzymywanie dziecka w domu przy pierwszych objawach infekcji. Prawidłowa higiena rąk, a także zasłanianie ust i nosa podczas kaszlu i kichania ograniczają rozprzestrzenianie się wirusa.

Materiały mają zadanie jedynie informacyjno-edukacyjne, nie mogą zastąpić konsultacji lekarskiej. Lek. Julita Chądzyńska - pediatra, alergolog dziecięcy